20 октября 2010 г.
Уй-хир ĕçĕсем вĕçленсе пынă май вĕсене пĕтĕмлетме те вăхăт. Пирĕн тĕпелте - Елчĕк район администрацийĕн ял хуçалăх пайĕн пуçлăхĕ О.И.Корсаков.
- Олег Ильич, кăçалхи çанталăка кура хресчен хĕле пушă пÿлмепе кĕтсе илмĕ-и;
- Хресченшĕн чăннипех йывăр çулталăк пулчĕ. Кĕрхисем пысăк тухăç панине шута илсе районти хуçалăхсем пĕлтĕр 7446 гектар акса хăварчĕç. Анчах çумăрсăр кĕр ăна йĕркеллĕ аталанса вăй илме памарĕ. Акнă-лартнă лаптăкăн 5028 гектарĕ пĕтрĕ. Çурхи ака-суха ĕçĕсем икĕ хут ÿсрĕç. Шăтайман уйсене татах сухаласа акрăмăр. 16680 гектара çурхисем йышăнчĕç. Çав тери шел, шăрăх çанталăк çурхисен 9928 гектарне тĕп турĕ. «Иккĕмĕш çăкăр» та пин гектар ытла пăрахăçа тухрĕ. Хура çĕр тăм пек мар, типсе çуркалансах каять, нÿрĕк юлманнипе ÿсен-тăран аталанаймасть. Пирĕншĕн ку чăннипех пысăк çухату, 283 миллион тенкĕлĕх тăкак куртăмăр. Акнă-лартнă лаптăксене страхланă-ха, саплаштарĕç-ши; Районти хуçалăхсем тавăрса памалла мар субсиди 20600 пин тенкĕ илчĕç. Курăмлă пулăшу темелле, анчах та тăкаксемпе танлаштарсан...
- Апла хуçалăхсем уй-хиртен тупăш илесси пирки калаçмалли те çук?
- Çапла, упранса юлнă лаптăксенчен те тухăç япăх тухрĕ. Пĕлтĕр тĕш тырă пÿлмене аллă пин тонна кĕнĕ пулсан, кăçал вунă пине яхăн çеç. Вăрлăхлăх кăна çитет темелле. Юрать, иртнĕ çул хуçалăхсем тырă йÿннипе сутма тăхтарĕç, пÿлмере 8 пин тонна юлчĕ. Ун чухне паха тырра килограмне 3, 5 тенкĕпе туянчĕç. Халĕ фуражăн хакĕ те «килограмĕ» 6 тенке çитрĕ. Шăпах услам тумалли вăхăт тейĕн. Анчах туса илни хамăра та çитмест. Выльăх-чĕрлĕх йышлă усракан «Прогресс» хуçалăх хаклăпах 400 тонна фураж туянчĕ. Мĕн тăвăн ĕнтĕ;
Çĕр улми тухăçĕ те япăх. Гектартан вăтамран 55 центнер тухрĕ. Хăçан пулнă ун пекки; Вăл та 641 гектар çинче кăна йĕркеллĕ шăтса тухрĕ. Хальхи вăхăтра ăна кăларса пĕтернĕпе пĕрех. «Эмметево», «АСК _ Яльчики» хуçалăхсенче юлашки гектарсем çинчен пухса кĕртеççĕ. Çĕр улми сутакансем те сахал. Мĕншĕн тесен вăл вăрлăхлăх та çителĕксĕр, çур енне туянма тивет.
- Кăçал утă-улăм та çитсе пыманни паллă. Капла районта выльăх-чĕрлĕх кĕтĕвĕ пушанса юлмĕ-и?
- Выльăх-чĕрлĕх ял çыннине тĕп тупăш парать. Пирĕн тăрăхра 23 хуçалăхран 19-ăшĕ выльăх-чĕрлĕх ĕрчетет. Кăçал шанчăк ун çинче кăна. Урăх ăçтан, мĕн сутса тупăш тăвăн; Хальхи вăхăтра сĕт килограмне 15 тенкĕпе илеççĕ. Укçине татсах пыраççĕ. Çакă кассăна куллен кĕрекен услам. Хушма хуçалăх тытакансемшĕн те пысăк пулăшу. Çавăнпа выльăх йышне чакармалла мар. Кăçалхи сентябрь тĕлне ял хуçалăх предприятийĕсенче ĕне выльăх хисепĕ пĕлтĕрхи çак вăхăтринчен икĕ процент ÿснĕ, 7392 пуçа çитнĕ. Ял çыннисем вара хĕле хирĕç ытлашши выльăхран хăтăлма тăрăшни сисĕнет, çак тапхăрта ултă процент чакрĕ.
Хуçалăхсем утă-улăм Тутарстан, Чĕмпĕр, Киров тăрăхĕсенчен кÿрсе килеççĕ. Ял çыннисене апла тума йывăртарах. Çавна шута илсе «Победа», «Марс», «Родник» предприятисем хушма хуçалăхсене утă-улăмпа тивĕçтерме тăрăшаççĕ. Хăшĕ-пĕри вара çакăн çине алă сулни пăшăрхантарать. Выльăх сутакана тытса чараймăн, уйрăм çынсен ĕнисене районтах хăварма тăрăшатпăр. Ĕнен пасарти хакĕ 10-12 пин тенкĕ пулнине пăхмасăр Ленин ячĕллĕ, «Прогресс», «Комбайн», «Родник» хуçалăхсем вĕсене 20-22 пинпе туянаççĕ.
- Олег Ильич, синоптиксем хĕл каллех сивĕ пулать тесе хăратаççĕ...
- Вĕсем шантарнине пăхмасăрах районта кĕрхи культурăсене 7502 гектар акса хăвартăмăр. Халĕ, çумăрсем хыççăн, калчасем тымар ярса çирĕпленчĕç ĕнтĕ. Сивĕре пĕтмелле мар, юр çителĕклĕ çутăрччĕ çеç. Ман шутпа, технологие лайăх пăхăнса аксан калчасем йĕркеллех хĕл каçĕç. Тата çĕр чăмăрĕ çинче климат ăшăнса пынă чухне шартлама сивĕсем вăраха каясси иккĕлентерет. Юрĕ, пурнăç кăтартĕ. Çапах хĕле тивĕçлипе хатĕрленсе кĕтсе илĕпĕр.
Л.Никитина.