18 февраля 2010 г.
Федерацин «Табак туртма чарасси çинчен» саккунне 2001 çулта йышăннă. Шел пулин те, вăл тивĕçлипе ĕçлеменни куçкĕретех.Тĕтĕм тĕтĕрекенсем çулсеренех çамрăкланса пыни те çакнах çирĕплетет. Саккун тăрăх, 18 çул тултарман яшсемпе хĕрсене сигарет сутма юраманни те шыв çине патакпа çырни евĕрех. Акă «Чăваш Ен» фонд волонтерĕсем тĕп хулари киосксенче яш-кĕрĕме шикленмесĕрех пирус сутнине тупса палăртнă, вăрттăн камерăпа ÿкерсе илнĕ. Февралĕн 8-мĕшĕнче иртнĕ пресс-конференцире сăмах асăннă саккуна мĕнле пурнăçласа пыни пирки пычĕ. Унта Чăваш Республикин Президенчĕн советникĕ В.Кузнецов, «Чăваш Ен» фонд президенчĕ Л.Смирнов, ЧР Патшалăх Канашĕн комитет председателĕ О.Зайцева, ЧР Патшалăх Канашĕн депутачĕ А.Васильев, республикăри хаçат-журнал, прокуратура ĕçченĕсем хутшăнчĕç.
- Чăваш Республикин Президенчĕ Н.Федоров Патшалăх Канашне яракан Çырусенче кашни çулах çак темăна хускатать, - терĕ В.Кузнецов. - Çĕршывра çулсеренех сигарет-пируса пула 500 пин çын вилет. Паян Раççейри арçынсен 63 проценчĕ табак туртать, вĕсен шучĕ çулсеренех ÿсет. Англире вара чакса пырать. Çавăнпа та çак киревсĕр йăлапа кĕрешме администраци енчен хĕстерни вырăнлă пулĕ тесе шухăшлатăп. Çĕршывра сутăнакан табак изделийĕсен 90 проценчĕ - ют çĕршывсенче кăларнисем. Чи хăрушши - тĕтĕм-сĕрĕмпе наци пĕтни.
«Чăваш Ен» фондăн ĕç тăвакан директорĕ М.Федотов эрне каялла Шупашкарти киосксене тĕрĕсленĕ пирки сăмах хускатрĕ. Тĕрĕслев вăхăтĕнче 25 киоскран 5-ĕшĕнче çеç çамрăксене сигарет сутманни палăрнă.
- Ку енĕпе тĕрĕслевсем ирттеретпĕр, - терĕ ЧР прокуратура ĕçченĕ О.Антонова. - Çавăн пекех эпир вĕрентÿ учрежденийĕсенче акцисем йĕркелетпĕр. Çапах та 10-11 классенче вĕренекенсем алла пирус тытаççĕ. Саккун тăрăх культура, вĕрентÿ, спорт, сывлăх сыхлавĕн учрежденийĕсенче туртма юраманни паллă. Çавна май рейдсем те ирттеретпĕр. Акă пĕлтĕр Куславкка районĕнчи пайтаçăсене шкултан 11 тата 17 метр инçĕшĕнче вырнаçнă киоскра сигарет сутнишĕн айăпларăмăр. Паллах, ку çивĕч ыйтупа пурин те ĕçлемелле.
Патшалăх Канашĕн комитет председателĕ О.Зайцева Федераци саккунне иртнĕ çул хăш-пĕр улшăну кĕртнине палăртрĕ. Çавăн пекех пирĕн республикăра «Сывлăхлă регион» проект йĕркеленнине пĕлтерчĕ.
- Анчах та асăннă проектăн юхăмĕ чăхăмлать, - терĕ вăл. - Вĕрентекенсем те, ертÿçĕсем те çаплах пирус туртаççĕ. Тен, штраф виçисене ÿстермелле пирĕн? Туртмалли хутăшсене наркотиксен йышне кĕртрĕмĕр. Табакпа мĕн тумалла малашне?
Тĕп хулари киосксен 100 процентĕнчен 97-шĕнче çула çитмен çамрăксене сигарет сутма пултарнине каларĕ С.Кураков волонтер. Çакна вăл хăй курса ĕненнĕ. Кăçалхи январь, февраль уйăхĕсенче ытти çамрăкпа рейда тухнă Сергей.
- Кунта сутуçа çеç айăплама кирлĕ мар, ĕçе коррупципе кĕрешнинчен тытăнмалла, - терĕ вăл. - Туртмалли хутăшсемпе те паянах çине тăрса ĕçлемелле.
ЧР Патшалăх Канашĕн депутачĕ А.Васильев яш-кĕрĕмпе хула урамĕсенче табака хирĕç акцисем йĕркелени пирки сăмах хускатрĕ.
- Çак пĕчĕк тумлам пысăк чула шăтарма пултартăр. Хальхи вăхăтра кризис пирки нумай калаçатпăр. Унран тухса пынă май, табак туртассине, сăра-эрех ĕçессине чармасан, наци сыхланса юлаймасть. Çавăнпа та ку питĕ çивĕч ыйту шутланать, - палăртрĕ хăйĕн шухăшне депутат.
Акци çеç мар, лавккасем умĕнче пикет йĕркелеме те сĕнчĕç.
Яшсемпе хĕрсем пирус туртни Чăваш патшалăх ял хуçалăх академийĕн ректорне те пăшăрхантарчĕ.
- Кайăк-кĕшĕк, сысна грипĕ пирки темĕн те çыратпăр, табак сиенĕ çинчен вара - çук. Çулталăкра 500 пин çын вилни хăех чан çапма кирлине пĕлтерет, - терĕ Н.Кириллов.
Вĕрентÿ учрежденийĕсенче сиенлĕ йăлана хирĕç стендсем йĕркелемеллине палăртрĕç конференцие хутшăнакансем. Унсăр пуçне вĕренекенсене, студентсене пирус сиенĕ пирки çеç мар, вĕсене малашлăхра мĕн кĕтнине ÿкерчĕксемпе, видеосюжетсемпе ăнлантармаллине каларĕç.
- Çак çивĕч ыйтупа эпир малашне те тĕллевлĕн ĕçлĕпĕр, - терĕ «Чăваш Ен» фонд президенчĕ Л.Смирнов. - Паян ку енĕпе 1500 волонтер тăрăшать, хăйсем те туртмаççĕ. Çавна пула чĕлĕмçĕсен йышĕ çамрăксен хушшинче икĕ çулта 30-40 процент чакрĕ. Кăтарту пур. Юхăма малалла аталантарасчĕ.
Çак кунах Шупашкарти Республика лапамĕнче «Единая Россия» партин «Çамрăк Гвардийĕпе» «Чăваш Ен» фонд волонтерĕсем Федерацин «Табак туртма чарасси çинчен» саккунне вăйлатма кирли çинчен иртен-çÿрене алă пустарчĕç.